In de afgelopen 10 jaar is de focus op het gebruik van patiënt-relevante uitkomsten in de Nederlandse zorg sterk toegenomen.
In de afgelopen 10 jaar is binnen de onderzochte aandoeningsgebieden het besef sterk toegenomen dat patiënt-relevante uitkomsten van zorg een centrale rol zouden moeten spelen bij de kwaliteitsverbetering van de Nederlandse zorg. Het ministerie van VWS stuurt hierop via een afspraak in het hoofdlijnenakkoord om in 2022 50% van de patiënt-relevante uitkomsten van zorg inzichtelijk te hebben. Dit zou samen beslissen op basis van uitkomstinformatie moeten faciliteren. Daarnaast wordt in het Integraal Zorgakkoord ingezet op een continue leer- en verbetercyclus door zorgprofessionals en patiënten, waarbij passende zorg volgens de laatste inzichten en informatie centraal staat.

Uitkomstinformatie is onderdeel van kwaliteitsregistraties zoals NHR, LROI, Nefrovisie, NICE en DICA, allen leden van de Samenwerkende Kwaliteitsregistraties (SKR). De kwaliteitsregistraties spelen een belangrijke rol in het toewerken naar een beheersbaar en efficiënt kwaliteitsregistratielandschap, en de doelstelling om 50% transparantie op uitkomsten in de Nederlandse zorg te realiseren. De kwaliteit en compleetheid van beschikbare data binnen deze kwaliteitsregistraties is hoog (DICA, 2022; LROI, 2022; NICE, 2022; Nefrovisie, 2022; NHR, 2021). Het aanbieden van (landelijke) inzichten in de kwaliteit van zorg van aangesloten specialismen én het faciliteren van vergelijking met andere ziekenhuizen en/of een landelijke benchmark draagt bij aan de beschikbaarheid van kwaliteitsinformatie die nodig is voor continue kwaliteitsverbetering.

Het Health Outcomes Management Evaluation (HOME) model helpt om gebruik van uitkomstinformatie inzichtelijk te maken.
In de praktijk blijkt dat Nederlandse ziekenhuizen en behandelcentra nog werken aan de ontwikkeling van methoden om daadwerkelijk en effectief te verbeteren op basis van uitkomstinformatie. In een eerdere studie binnen de hartzorg is het Health Outcomes Management Evaluation (HOME) model ontwikkeld door de NHR (Van Veghel et al., 2020). Dit HOME-model is een goed startpunt gebleken om inzicht te creëren in de verbetercyclus en inrichting van de organisatie die nodig is voor het kunnen gebruiken van uitkomstinformatie (Van Veghel et al., 2020; Van der Nat, Derks, & Van Veghel, 2021).

Dit project heeft als doel om via het HOME-model voor meerdere aandoeningen en specialismen inzicht te creëren in het gebruik van uitkomstinformatie ten behoeve van kwaliteitsverbetering. De subdoelstellingen van dit project zijn: 1) het identificeren en deelbaar maken van bevorderende en belemmerende factoren en good practices rondom het gebruik van uitkomstinformatie, en 2) het inzetbaar en laagdrempelig beschikbaar maken van het HOME-model ten behoeve van het faciliteren van het delen van inzichten rondom het effectieve gebruik van uitkomstinformatie.

Met enquêtes en diepte-interviews binnen 5 registraties van de SKR (over 6 specifieke aandoeningen) wordt een duidelijk beeld gecreëerd van het gebruik van uitkomstinformatie in de Nederlandse zorg.
In 2022 is een enquête gehouden onder medisch specialisten van zes specifieke aandoeningen in alle centra aangesloten bij de samenwerkende kwaliteitsregistraties (SKR). Daarnaast zijn diepte-interviews uitgevoerd met een selectie van de deelnemende centra. Hierbij zijn de volgende aandoeningen en patiëntgroepen meegenomen:

a) Hartpatiënten die een cardio-thoracale chirurgische ingreep ondergaan (kwaliteitsregistratie NHR)
b) Hartpatiënten die een dotterbehandeling ondergaan (kwaliteitsregistratie NHR)
c) Nierpatiënten die gedialyseerd worden (kwaliteitsregistratie Nefrovisie)
d) Patiënten die op de intensive care (IC) behandeld worden (kwaliteitsregistratie NICE)
e) Orthopedische patiënten die een heup- of knievervanging krijgen (kwaliteitsregistratie LROI)
f) Patiënten met een lever- of galwegtumor die een chirurgische resectie en/of thermale ablatie ondergaan (kwaliteitsregistratie DICA)

In Figuur 3 is een globaal overzicht te vinden van het portfolio van deelnemende kwaliteitsregistraties en patiëntenorganisaties, inclusief specialismen en aandoeningen van de betreffende kwaliteitsregistraties.

Figuur 3. Overzicht van deelnemende kwaliteitsregistraties en specialismen

Het doel van deze enquête is om in kaart te brengen hoe uitkomstindicatoren binnen de deelnemende centra worden ingezet om de kwaliteit van zorg te verbeteren, en om good practices en verschillen in aanpak inzichtelijk en deelbaar te maken. Vervolgens zijn diepte-interviews uitgevoerd met een selectie van de centra, waarbij verder ingegaan is op verschillende elementen binnen de aanpak ten behoeve van verbeteringen van de kwaliteit. Hierbij is nagegaan welke elementen wel of niet werken, en waarom deze wel of niet werken. Dit alles om binnen het eigen specialisme, maar juist ook specialisme overstijgend, van elkaar te kunnen leren op het gebied van gebruik van uitkomstinformatie.

In Hoofdstuk 2 volgt een beschrijving van de methode die gebruikt is ten behoeve van de ontwikkeling en uitvoer van de enquête en diepte-interviews. Vervolgens worden in Hoofdstuk 3 de resultaten van dit project gepresenteerd; ten eerste worden de landelijke resultaten samengevat, dus alle versies van de enquête samen. Dit wordt weergegeven aan de hand van de elementen van het HOME-model. Indien resultaten voor een specifieke aandoening substantieel afwijken van de algemene trend die voor een bepaald element zichtbaar is, wordt dit expliciet benoemd. Voor de zorg rondom levertumoren is echter gekozen om dit niet te doen, omdat de resultaten hiervan sneller afwijken vanwege het beperkt aantal ingevulde vragenlijsten (N = 3). In de (deel)hoofdstukken die daarop volgen (Hoofstuk 4.1 t/m Hoofdstuk 4.5), worden de resultaten van de enquêtes en diepte-interviews per specialisme in detail besproken. De conclusie van dit onderzoek wordt gepresenteerd in Hoofdstuk 5, waarna de bronnenlijst volgt. Ten slotte zijn de enquêteresultaten, enquêtevragenlijst en interviewguide opgenomen in respectievelijk Bijlage 1, Bijlage 2en Bijlage 3. De resultaten voor de zorg omtrent levertumoren zijn opgenomen in Bijlage 4.